ابرهه abraha
ابرهه ابن صباح، مکنی به ابو یکسوم و ملقب به اشرم، پادشاه مسیحی و حبشیالاصل عربستان جنوبی در اواسط قرن ششم میلادی بود. وی سردار قشون دولت اکسوم (Aksum) در جنگ با ذونواس (Dhu Nuwas) بود و پس از سمیفع کار یمن را به دست گرفت (533 یا 534 میلادی). به هنگام جنگهای ایران و روم در زمان انوشیروان (546 – 540 م). دولت روم سعی کرد او را بر ضد ایران بشوراند، ولی ابرهه بیطرف ماند. عاقبت به تحریک رومیان بر ضد ایران لشکرکشی کرد، اما از نیمهی راه بازگشت. (به قولی به علت طاعون سال 542 یا صلح ایران و روم در 546) بعضی این لشکرکشی را با روایات اسلامی حملهی ابرهه با فیل به مکه، که گویند در سال تولد حضرت رسول (عامالفیل برابر با سال 570 میلادی) واقع شد، تطریق کردهاند. او میخواست مسیحیت را در یمن و حجاز توسعه دهد. کلیسایی در یمن ساخت و اعراب را مجبور به پیروی از دین مسیح نمود، ولی آنان زیر بار نرفتند، تا مجبور شد کعبه را که مرکز تجمع بتهای عرب بود، خراب کند. ابرهه برای تصرف کعبه با سپاهی انبوه از فیلسواران آمد و در بیرون مکه اردو زد. عبدالمطلب، جدّ پیامبر اسلام، که سیادت کعبه برعهدهاش بود، به تنهایی به اردوی ابرهه رفت و او را از این کار منع کرد، ولی ابرهه به جنگ ادامه داد. بلافاصله، به امر خداوند، مرغان ابابیل، که پرندگان کوچک بودند، مأمور شکست قشون ابرهه شدند و مهرههایی از سنگ و گل بر آنان ببارانیدند و آنان را با فیلهایشان نابود ساختند. چنان که در سورهی فیل مذکور است. پس از ابرهه، پسرش یکسوم (Yaksum) و بعد برادر وی مسروق ابن ابرهه (Masrug) در یمن به حکومت رسیدند. طبق روایات عرب، اولی 19 سال و دومی 12 سال فرمانروایی کردند.